- ημίτονο
- Μέγεθος της τριγωνομετρικής συνάρτησης, σύμφωνα με το οποίο θεωρούμε στο επίπεδο ένα ορθοκανονικό σύστημα συντεταγμένων xOy και την περιφέρεια αυτού του επιπέδου με κέντρο το Ο και ακτίνα l. Έστω τώρα x ένας πραγματικός αριθμός· o x μπορεί πάντοτε να γραφεί: x = 2κπ + ξ, όπου ο κ κάποιος (κατάλληλος) ακέραιος και ο ξ τέτοιος, ώστε: Ο ≤ ξ < 2π . Ορίζουμε τώρα το σημείο Ρ της Γ, που προκύπτει ως εξής: στρέφουμε τον Ox γύρω από το Ο κατά τη θετική φορά (την αντίθετη με την κίνηση των δεικτών του ρολογιού), ώσπου να λάβει τέτοια θέση ΟΡ, ώστε η γωνία xΟΡ να έχει μέτρο τον ξ. Η δεύτερη συντεταγμένη του Ρ (βλ. σχήμα 1)· ονομάζεται: το η. της γωνίας xOP είτε του αριθμού χ και συμβολίζεται: ημχ. Είναι δηλαδή: ημχ = ημ (2κπ + ξ) για τον κάθε ακέραιο κ. Με τον προηγούμενο τρόπο ορίζεται μια συνάρτηση (η συνάρτηση η.) με πεδίο ορισμού της το σύνολο των πραγματικών αριθμών και πεδίο των τιμών της το κλειστό διάστημα με άκρα του -1,1 (δηλαδή το σύνολο των αριθμών y με -1 ≤ y ≤ 1). Η συνάρτηση αυτή, από τον τρόπο του ορισμού της, είναι περιοδική με περίοδο το 2π. Είναι φανερό ότι αν α είναι ένας δεδομένος πραγματικός αριθμός, τότε υπάρχουν άπειροι πραγματικοί αριθμοί α’ (άπειρες γωνίες) με ημα’ = ημα, οι α’ = α + 2κπ και α’ = π – α + 2κπ, όπου κ οποιοσδήποτε ακέραιος αριθμός. Από τον ορισμό του η. προκύπτει ότι ημ0 = 0,
ημ= 1, ημ = –1, ημ2π = 0 .
Είναι ακόμα φανερό ότι κάθε πραγματικός αριθμός από το διάστημα (-1,1) είναι η. κάποιου πραγματικού αριθμού (κάποιας γωνίας). Η γραφική παράσταση της συνάρτησης ημχ, xR (= το σύνολο των πραγματικών αριθμών) ονομάζεται ημιτονοειδής καμπύλη· (στο σχήμα 2 βλέπει κανείς ένα τμήμα της [το από x = – 2π μέχρι x = 2π]). Η συνάρτηση η.
είναι αύξουσα σε κάθε διάστημα [2κπ –, 2κπ + ]
και φθίνουσα σε κάθε διάστημα [2κπ + , 2κπ + ]
όπου κ= ακέραιος. Η ημιτονοειδής καμπύλη είναι πολύ γνωστή από τις εφαρμογές της στη φυσική. Η συνάρτηση ημχ,
xR αναπτύσσεται σε δυναμοσειρά κατά τον τύπο:
για κάθε πραγματικό αριθμό x.
θεώρημα η.Θεώρημα της τριγωνομετρίας που συσχετίζει τις πλευρές a,b,c ενός τριγώνου ABC με το η. των απέναντι γωνιών A,B,C. Σύμφωνα με το θεώρημα η. τα η. των γωνιών ενός τριγώνου είναι ανάλογα προς τα μήκη των απέναντι πλευρών: α/ημA = b/ημB = c/ημC = 2R, όπου R η ακτίνα του περιγεγραμμένου κύκλου.
Dictionary of Greek. 2013.